Có thể nói tán sỏi (ngoài cơ thể hoặc ngược dòng) đã tạo ra một cuộc cách mạng trong điều trị sỏi đường tiết niệu. Phương pháp này ít gây sang chấn, hạn chế tai biến, được áp dụng khá rộng rãi trong những năm gần đây nhằm làm tan, loại bỏ sỏi ra khỏi cơ thể mà không phải can thiệp phẫu thuật. Trong các phương pháp điều trị đang được áp dụng hiện nay như: tán sỏi nội soi ngược dòng bằng laser, mổ nội soi, tán sỏi qua da (hay tán sỏi ngoài cơ thể)…, tán sỏi nội soi ngược dòng bằng laser được xem là một bước đột phá công nghệ.
Đây là phương pháp dùng tia laser để “bắn phá” làm vỡ sỏi thành những viên rất nhỏ, từ đó sỏi sẽ được lấy ra ngoài. Nhờ tính ưu việt đó mà tán sỏi laser qua nội soi ngược dòng đã dần thay thế một số phương pháp điều trị khác như mổ mở, mổ nội soi sau phúc mạc….
Tán sỏi nội soi ngược dòng bằng laser được áp dụng điều trị đối với những bệnh nhân có sỏi niệu quản kích thước 0,6cm – 2cm, sỏi niệu quản nhỏ hơn 0,5cm sẽ điều trị nội khoa 1 tuần không cải thiện lâm sàng, sỏi không di chuyển xuống vị trí thấp hơn, sỏi trên vị trí hẹp niệu quản, sỏi trên polyp, sỏi niệu quản trên vị trí sa lồi niệu quản. Với ống nội soi bán cứng có thể tán nội soi ngược dòng những viên sỏi nằm ở vị trí niệu quản 1/3 trên đối với nữ giới dù vị trí gần sát bể thận, còn nam giới nên áp dụng với sỏi ở vị trí thấp hơn.
Một số trường hợp không áp dụng được kỹ thuật này như: bệnh nhân có hẹp niệu đạo ở nam giới, bệnh nhân hẹp niệu quản đoạn dài dưới sỏi, bệnh nhân có rối loạn đông máu. Bệnh nhân nhiễm trùng tiết niệu nặng, thận ứ nước độ III, IV là chống chỉ định tương đối.
Trước tiên, bệnh nhân được gây tê tủy sống hoặc gây mê, người bệnh nằm ở tư thế phụ khoa. Sau đó, các bác sĩ dùng ống nội soi niệu quản qua đường niệu đạo, lên niệu quản đến sỏi rồi luồn dây dẫn tia laser sát sỏi (cách sỏi 1mm). Tùy theo độ cứng của sỏi mà các bác sĩ sẽ dùng tia laser cường độ tia lớn hay nhỏ bắn vào viên sỏi. Khi sỏi đã được tán vỡ nát sẽ theo nước tiểu xuống bàng quang và ra ngoài. Nếu mảnh sỏi nào lớn hơn 3mm thì bác sĩ sẽ dùng dụng cụ để lấy bỏ.
Phương pháp tán sỏi nội soi ngược dòng bằng laser có thể tán được tất cả các loại sỏi, tán được những viên sỏi có kích thước lớn, không gây tổn thương niệu quản, thời gian tán sỏi trung bình chỉ 50 phút, thời gian nằm viện ngắn (trung bình là 2 ngày). Quan trọng hơn là do ít hoặc không làm thương tổn đường tiết niệu nên tránh được các biến chứng như nhiễm khuẩn, chảy máu và ít gây đau đớn cho bệnh nhân.
Sỏi tiết niệu là một bệnh lý phổ biến và hay tái phát. Bệnh này thường gặp ở người trẻ trong độ tuổi từ 30 đến 60. Tổng kết của Hội Tiết niệu – Thận học Việt Nam cho thấy tỷ lệ sỏi thận niệu quản chiếm 30 – 40% số bệnh nhân có bệnh lý về tiết niệu. Bệnh thường gặp ở nam nhiều hơn nữ. Sỏi tiết niệu rất đa dạng, bao gồm sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang và một số trường hợp có cả sỏi niệu đạo, trong đó, sỏi thận và niệu quản chiếm khoảng 85% các trường hợp.