Sỏi thận, sỏi tiết niệu nếu phát hiện sớm, chọn đúng phương pháp điều trị có khả năng hết sỏi cao, hạn chế tái phát. Việc quyết định lựa chọn sẽ dựa vào các tiêu chí: vị trí sỏi, kích thước, mật độ của sỏi, tình trạng của thận…
Bệnh sỏi thận là hiện tượng chất khoáng trong nước tiểu lắng đọng lại ở thận, lâu ngày kết lại tạo thành sỏi. Sỏi được tạo ra do nhiều nguyên nhân và thường do sự phối hợp của nhiều nguyên nhân như: uống ít nước, ăn uống nhiều canxi, rối loạn chuyển hóa, di truyền… Hơn 90% sỏi được cấu tạo bởi canxi hoặc magiê, phối hợp với oxalat, phosphat và urat.
Hiện nay, tỷ lệ bệnh nhân điều trị sỏi thận nhờ phải phẫu thuật đã giảm hẳn. Tỷ lệ mổ mở để lấy sỏi đã giảm xuống nhỏ hơn 10%. Các phương pháp điều trị nội khoa, phương pháp ngoại khoa kết hợp thuốc uống, bài thuốc y học cổ truyền, biện pháp ăn uống, luyện tập… mang lại hiệu quả điều trị khả quan.
Điều trị ngoại khoa
Với những sỏi có kích thước lớn hoặc đã có biến chứng thì thường áp dụng các biện pháp như: tán sỏi hoặc phẫu thuật lấy sỏi
Các phương pháp tán sỏi hiện nay:
Tán sỏi ngoài cơ thể: Máy tán sỏi phát ra tia laser hoặc sóng xung kích, phá bề mặt sỏi, đập vụn sỏi ra và đào thải ra ngoài theo đường nước tiểu. Bệnh nhân hầu như không đau đớn. Phương pháp này áp dụng với bệnh nhân có sỏi khoảng dưới 3cm.
Vị trí: Sỏi bể thận hoặc nhóm đài trên, nếu nhóm đài dưới cổ đài phải rộng. Sỏi 1/3 trên niệu quản.
Tán sỏi nội soi ngược dòng: Dùng ống soi niệu quản đi từ niệu đạo, lên bàng quang và lên niệu quản tiếp cận trực tiếp viên sỏi, dùng nguồn năng lượng bằng laser hoặc khí nén để phá vụn sỏi, bơm rửa lấy hết sỏi.
Tán sỏi 1/3 giữa và 1/3 dưới niệu quản đối với nam giới, ở nữ giới có thể tán sỏi cao hơn lên ngang đốt sống L3, L4. Tán sỏi bằng laser đang được thực hiện ở những nước phát triển trên thế giới, tốt hơn so với tán sỏi bằng khí nén và siêu âm. Laser có thể tán được mọi loại sỏi, kích thước nhỏ hơn 2cm, nếu có polyp bao quanh sỏi có dùng laser để đốt polyp và sau đó tán sỏi.
Tán sỏi thận qua da: Tạo đường hầm vào thận và đưa ống nội soi đường kính 10mm – 15mm vào tiếp cận sỏi. Phá vỡ sỏi bằng laser hoặc khí nén hoặc siêu âm phá vỡ sỏi và hút các vụn sỏi ra ngoài. Chỉ định cho sỏi bể thận, sỏi có kích thước lớn, sỏi san hô, sỏi cứng, sỏi nhóm đài dưới.
Các phương pháp phẫu thuật lấy sỏi:
Phẫu thuật nội soi lấy sỏi: Chỉ định cho những sỏi bể thận, sỏi 1/3 trên niệu quản, những sỏi lớn, mật độ chắc.
Phẫu thuật mổ mở: Hiện nay có chỉ định ít hơn do nhiều tai biến, thời gian hồi phục lâu. Áp dụng cho những sỏi thận, niệu quản kích thước lớn, chức năng thận kém.
Phẫu thuật bằng robot: Thực hiện ở những nước phát triển, chỉ định cho những sỏi thận lớn, rút ngắn thời gian nằm viện, chi phí rất cao.
Để điều trị tận gốc bệnh sỏi thận, tránh tái phát, người bệnh cần phải kiểm soát được lượng khoáng chất phát triển trong nước tiểu không được tăng quá mức. Điều này thì các phương pháp: phẫu thuật, tán sỏi… chưa làm được. Vì vậy, việc kết hợp tán sỏi, phẫu thuật với dùng các thuốc điều trị sỏi giúp điều trị triệt để bệnh, sỏi không tái lại.
Điều trị nội khoa
Với những loại sỏi có kích thước chưa lớn hoặc chưa có biến chứng, bệnh nhân có thể tham khảo bác sĩ chuyên khoa về việc dùng các thuốc uống giúp tan sỏi.
Dùng thuốc Đông y như kim tiền thảo có thành phần soyasaponin I giúp ức chế và bào mòn sỏi, tăng bài tiết nước tiểu, giúp đẩy các cặn sỏi và sỏi nhỏ ra ngoài. Bên cạnh đó việc kết hợp uống nhiều nước, vận động nhẹ nhàng sẽ mang lại hiệu quả tốt cho tình trạng bệnh.
Khi dùng phương pháp này, bệnh nhân cần được tư vấn chuyên khoa và theo dõi bằng siêu âm thường xuyên, nếu sau 1-2 tháng thấy kích thước sỏi không giảm thì cần chuyển phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng của bệnh.